د افغانستان اسلامي جمهوریت
د عامې روغتیا وزارت
د سرطان د کنټرول ملي پروګرام
د خپلو سینو په خپله معاینه ؛ د سرطان سمدستي تشخیص؛ اغیزمنه درملنه _ډاډمن ژوند
د سینې سرطان
په افغاستان کې د سرطانونو معمول ډول د سینې سرطان دی او که پر وخت یې تشخیص او درملنه ونه شي د مړینې لامل ګرځي. د نړیوال روغتیایی سازمان د راپورونو له مخې په افغانستان کې هر کال د ۲۰۰۰۰ په شاوخوا کې وګړي د سرطان په مختلفو ډولونو اخته کیږي، چې له دې جملې ۳۵۰۰ پیښې یې د سینې د سرطان دي. ورستیو څیړنو ښودلي دي، چې په افغانستان کې هر کال د ۱۵۰۰۰ په شاوخوا کې کسان د سرطان د مختلفو ډولونو له کبله مري، چې له دې جملې ۱۷۰۰ پیښې يې د سینې د سرطان له کبله دي.
د سینې د سرطان نښې
- د سینو د څوکو کشوالی یا د ننه والی
- د سینو د څوکو په شاوخوا کې د پوستکي د رنګ بدلون
- د سینو له څوکو څخه د وینه لرونکو افرازاتو راوتل
- په سینو کې د تخرګ لاندې د یوې غوټې شتون
- د سینو د پوستکي غونجیدل
- تخرګ لاندې غیر عادي پړسوب
- د لمفاوي غوټو غټوالی
- د سینو په شکل او اندازه کې غیر معمول بدلون
د سینی د سرطان د تشخیص لپاره د سینو پخپله معاینه کولو ډولونه
د خپلو سینو د معاینه کولو لپاره کولای شئ لاندې طریقې وکاروي:
۱. میاشت کې یو ځل د ځان مینځلو په مهال
خپل يو لاس د سر لاندې کیږدئ. په ځګ ککړ لاس درې منځنۍ ګوتې په خپل تي کیږدئ او د سینو په ټولو برخو له پورته ښکته او له ښکته پورته حرکت ورکړئ. بیا خپل لاس لږ پورته کړئ او د دواړو تخرګونو لاندې ولټوئ. ښي لاس د چپ او چپ لاس د ښي لاس د ښي سینې لپاره وکاروئ.
۲. په غځیدلي شکل
د ښي سینې د پلټنې لپاره وغځیږئ او خپل ښي لاس د سر شاته یوسئ . چپ لاس د ښي سینې په پورتنۍ برخه کیږدئ او په ګوتو او ورغوي دا برخه لمس کړئ او په وړو دایروي حرکتونو یې د سینو په شاوخوا راتاو کړئ. د چپ سینې د پلټنې لپاره خپل چپ لاس د سر لاندې کیږدئ او عینې مرحلې تکرار کړئ.
۳. د یوې هندارې په مخکې
د یوې هندارې مخ ته ودریږئ. خپل لاسونه په عادي حالت ونیسئ خپلو سینو ته وګورئ. بیا نو لاسونه د سر شا ته یوسئ او کلک یې ونیسۍ او مخې خواته زور ورکړئ. د سینو باندنۍ برخې لټولو لپاره په دواړو خواو راتاو شئ، چې پوره پوره يې ووینئ. د سینو څوکې مو د وینه لرونکو افرازاتو راوتلو لپاره معاینه کړئ او دا عمل د دواړو سینو لپاره تکرار کړئ.
د پورته طریقو له تر سره کولو وروسته د عادي نښو (د سینو د څوکو کشوالي یا د ننه والۍ، غوټه، د شکل او رنګ بدلون، ټپ) په شتون کې ژر تر ژره ډاکټر ته ورشئ.
د لاندې ټکو په پام کې نیولو سره د سینې د سرطان د اخته کیدو خطر راکموي:
- هره ورځ کم تر کمه ۳۰ دقیقې ورزش یا فزیکي فعالیت
- د چاغوالي مخنیوی او د مناسب وزن درلودل
- د صحي او بیلابیلو خوړو خوړل
- د میندو لخوا ماشومانو ته د خپلو شیدو ورکول